Οι αιμορροΐδες είναι φυσιολογικά αγγειακά πλέγματα στο τοίχωμα του πρωκτικού σωλήνα. Προκειται για ‘‘μαξιλαράκια’’ αποτελούμενα από ένα αρτηριοφλεβικό δίκτυο τα οποία βοηθούν την εγκράτεια των κοπράνων λειτουργώντας σαν βαλβίδες που κλείνουν την έξοδο του πρωκτού.

Κατά την κένωση η πίεση από τα κόπρανα αδειάζει αυτά τα αγγειακά ‘‘μαξιλαράκια’’ ασκώντας ταυτόχρονα ελεγχόμενη πίεση στον σφιγκτήρα που χαλαρώνει για να επιτευχθεί η κένωση.

Τα αιμορροϊδικά ‘‘μαξιλαράκια ’’ προστατεύουν τον σφιγκτήρα του πρωκτού από το να τραυματιστεί κατά την κένωση ειδικά από σκληρά κόπρανα καθώς κατανέμουν ομοιόμορφα και ελεγχόμενα την πίεση πάνω του κατά την συγχρονισμένη διαδικασία της αφόδευσης.

Τα φυσιολογικά αυτά αιμορροϊδικά πλέγματα είναι δύο και διακρίνονται με βάση την θέση τους στο :
α. Έσω αιμορροϊδικό πλέγμα πάνω από την οδοντωτή γραμμή του πρωκτικού σωλήνα
β. Έξω αιμορροϊδικό πλέγμα κάτω από την οδοντωτή γραμμή του πρωκτικού σωλήνα

• Τα αιμορροϊδικά αγγειακά πλέγματα που περιγράψαμε  βρίσκονται στον υποβλεννογόνιο χιτώνα ανάμεσα στον βλεννογόνο και τον μυικό χιτώνα του εντέρου. Διάφοροι παράγοντες  οδηγούν λόγω πίεσης στην υπερβολική διάταση του παραπάνω φλεβικού δικτύου με αποτέλεσμα την παραμόρφωση του και την απώλεια της φυσιολογικής λειτουργικότητας του που είναι να αδειάζει από το αίμα κατά το πέρασμα της κένωσης.

• Επιπλέον με τον χρόνο, η συμπαγής δομή του πρωκτικού καναλιού κατά την οποία ο βλεννογόνιος , ο  υποβλεννογόνιος ( που βρίσκονται οι αιμορροΐδες ) και ο μυικός χιτώνας λειτουργούν σαν ένα ενιαίο ανατομικό σύστημα χαλάει. Ο λόγος είναι ότι  η  χρόνια πίεση οδηγεί στην καταστροφή των συνδέσεων κολλαγόνου και ελαστίνης που κρατούν ενωμένους τους παραπάνω χιτώνες με συνέπεια ο βλεννογόνιος και υποβλεννογόνιος χιτώνας να χάνουν τη στήριξη πού έχουν με τον  μυικό χιτώνα και να προπίπτουν στον αυλό του εντέρου ( προπίπτουσα αιμορροϊδοπάθεια)
• Τέλος πολλές φορές για αδιευκρίνιστο λόγο ο έσω σφιγκτήρας του πρωκτού εμφανίζεται υπερτονικός ενίσχυοντας την συμφόρηση του αίματος και την φλεβική στάση τοπικά  και τελικά την διάταση των αιμορροΐδων.

• Κληρονομικότητα
• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Παραμονή μεγάλου χρόνου στην τουαλέτα
• Χρόνια διάρροια
• Δίαιτα φτωχή σε φυτικές ίνες
• Καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση και την στάση του αίματος όπως η εγκυμοσύνη, η πολύωρη ορθοστασία, ο χρόνιος βήχας

Σχεδόν το 40% των ανθρώπων με αιμορροϊδοπάθεια δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα.

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από την θέση.

α. Εσωτερικές αιμορροΐδες :

Βρίσκονται ψηλά στον πρωκτικό σωλήνα πάνω από την οδοντωτή γραμμή.  Πολύ σπάνια προκαλούν πόνο ή δυσφορία. Δεν είναι εξωτερικά ψηλαφητές εκτός και αν όπως περιγράψαμε παραπάνω λόγω χρόνιας πίεσης χάσουν την φυσιολογική στηριξή τους με τον μυικό χιτώνα και προπίπτουν οπότε και θα εμφανίσουν τότε συμπτωματολογία κοινή με τις εξωτερικές αιμορρΐδες. Το συνηθέστερο σύμπτωμα των εσωτερικών αιμορροΐδων είναι η :

• Αιμορραγία ( συνήθως πρόκειται για ερυθρό αίμα που συνήθως διαπιστώνεται μετά την κένωση στην τουαλέτα ή στο χαρτί ). Η πιθανότητα μεγάλης αιμορραγίας από αιμορροΐδοπάθεια είναι εξαιρετικά σπάνια. Η ποσότητα αίματος που χάνεται είναι μικρή και συνήθως διαλείπουσα. Η καθημερινή όμως μικρή απώλεια αίματος που συνηθίζεται από τους ασθενείς μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή χρόνια αναιμία και αντίστοιχη συμπτωματολογία ( ταχυκαρδία , αδυναμία κτλ).

β. Εξωτερικές αιμορροΐδες :

Βρίσκονται χαμηλά στον πρωκτικό σωλήνα κάτωθεν της οδοντωτής γραμμής. Είναι ψηλαφητοί όζοι στο πρωκτόδερμα. Τα συνηθέστερα συμπτώματά τους είναι :

• Πόνος ή δυσφορία στην περιοχή του πρωκτού
• Ψηλαφητή διόγκωση που μπορεί να είναι ευαίσθητη ή επώδυνη
• Κνησμός ή τοπικός ερεθισμός
• Έκκριση βλέννης
• Συμπτώματα που οφείλονται σε θρόμβωση εντός του όζου ( οξύς έντονος πόνος, διόγκωση, φλεγμονή και σκληρία)

Τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται και στην περίπτωση εσωτερικών αιμορροΐδων που προπίπτουν καθώς η υποκατηγορία αυτή δίνει συμπτωματολογία εξωτερικής αιμορροϊδοπάθειας.

1ου Βαθμού: Παραμένουν στην θέση τους. Εμφανίζονται σαν απλές διογκώσεις του βλεννογόνου .

2ου  Βαθμού: Προπίπτουν από το δακτύλιο κατά την αφόδευση και επιστρέφουν στην θέση τους μετά την κένωση ( αυτόματη ανάταξη).

3ου Βαθμού: Προπίπτουν από το δακτύλιο κατά την αφόδευση και για να επιστρέψουν στην θέση τους χρειάζεται υποβοηθούμενη ανάταξη.

4ου Βαθμού: Βρίσκονται έξω μόνιμα χωρίς δυνατότητα ανάταξης και συνοδεύονται από μόνιμα συμπτώματα τεινεσμού και δυσφορίας

Η αιμορροϊδοπάθεια είναι μια απόλυτα καλοήθης πάθηση που κατά βάση χαλάει την ποιότητα της ζωής των ασθενών και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή ( πχ σε περίπτωση βαρίας αιμορραγίας ή χρόνια αναιμίας).

Θα πρέπει να σημειωθεί όμως, ότι πολλές  παθήσεις της περιοχής δίνουν αντίστοιχη συμπτωματολογία με αποτέλεσμα οι ασθενείς να ‘‘μεταφράζουν’’ σαν αιμορροϊδοπάθεια ένα ευρύτατο φάσμα παθήσεων ( ραγάδα, συρίγγια, αποστήμα η ακόμα και  κακοήθειες του πρωκτού ή και του συνόλου του παχέος εντέρου κ.α)

Η διάγνωση της αιμορροϊδοπάθειας πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό που θα αποκλείσει τυχόν λαθεμένες διαγνώσεις.

Η συντηρητική αντιμετώπιση της αιμορροϊδοπάθειας στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στην μείωση των συμπτωμάτων. Όπως ήδη αναφέραμε η εμφάνιση των  αιμορροϊδικών όζων είναι το αποτέλεσμα της ανατομικής κάκωσης του φλεβικού δικτύου των φυσιολογικών αιμορροϊδικών πλεγμάτων και της στήριξης τους στο μυικό χιτώνα του πρωκτικού σωλήνα. Καμία συντηρητική αγωγή δεν μπορεί να αναστρέψει αυτή τη βλάβη. Οι παρακάτω οδηγίες βοηθούν μόνο στην μείωση των συμπτωμάτων.

• Εμπλουτισμός  της δίαιτας με φυτικές ίνες
• Μπάνιο με χλιαρό νερό στην περιοχή
• Επιμελής καθαρισμός της περιοχής μετά την κένωση με νερό και σαπούνι
• Αποφυγή χρήσης χαρτιού τουαλέτας καθώς αφήνει υπολείμματα κατά τον καθαρισμό του πρωκτού
• Χρήση τοπικών αναλγητικών ή /και  τοπικών αλοιφών με κορτιζόνη

Χρήση από του στόματος αναλγητικών

Η κλασσική χειρουργική θεραπεία της αιμορροϊδοπάθειας είναι η αιμορροϊδεκτομή κατά Milligan-Morgan και οι διάφορες παραλλαγές αυτής της τεχνικής. Η αιμορροϊδεκτομή είναι ριζική μέθοδος καθώς αφαιρούνται τελείως οι όζοι στους οποίους εφαρμόζεται και ο οργανισμός στη συνέχεια επουλώνει μέσα σ’ ένα μήνα περίπου το τράυμα του βλεννογόνου.

Η μέθοδος αυτή έχει τα παρακάτω αντικειμενικά προβλήματα :

• Έντονό μετεγχειρητικό πόνο που κρατά για πολλές μέρες και είναι ιδιαίτερα οξύς κατά την διάρκεια της κένωση και για όσο καιρό θα χρειαστεί να επουλωθεί πλήρως ο βλεννογόνος .
• Αργή επούλωση του βλεννογόνου που χρειάζεται χρόνο ανάλογο του μεγέθους του τραυματισμού του.
• Πιθανότητα τραυματισμού του σφιγκτήρα του πρωκτού κατά την εκτομή με αποτέλεσμα προδιάθεση για ακράτεια αερίων και κοπράνων είτε άμεσα αν ο τραυματισμός είναι μεγάλος είτε μετά από πολλά χρόνια αν ο τραυματισμός του σφιγκτήρα είναι μικρός.
• Προδιαθέτει στη δημιουργία μετεγχειρητικά περιεδρικών αποστημάτων ή  περιεδρικών συριγγίων.
• Πιθανότητα ουλώδους στένωσης του πρωκτού ειδικά  αν η εκτομή είναι εκτεταμένη
• Παρά τη ριζικότητα της χειρουργικής μεθόδου μπορεί να έχουμε  ακόμα και  υποθεραπεία, ειδικά σε εκτεταμένη αιμορροϊδοπάθεια με πολλαπλούς όζους σε όλο το πρωκτικό κανάλι, καθώς λόγω της γνωστής  πιθανότητας ουλώδους στένωσης σε περίπτωση που αφαιρεθούν όλοι οι όζοι ο χειρουργός συνειδητά αφαιρεί μόνο τους μεγαλύτερους έξ’ αυτών. Αυτό σημαίνει ότι παρόλη την μετεγχειρητική ταλαιπωρία του ασθενούς και  το ρίσκο των απότερων επιπλοκών που περιγράψαμε, μπορεί τελικά να μην θεραπευτεί ολοκληρωτικά από το πρόβλημα που τον οδήγησε στο χειρορυγείο.